این سؤال که چه چیزی افراد را برمیانگیزاند، توجه مازلو روانشناس مشهور آمریکایی را به خود جلب کرد. سرانجام او از مشاهداتش به این نتیجه دستیافت که انسان بهعنوان یک موجود زنده، دائماً در تلاش است تا مجموعهای از نیازهایش را برآورده سازد، نیازهای اساسی از قبیل غذا، گرما، پناهگاه،… که به نیازهای جسمانی تعبیر میشوند و در سطوح پایینی هرم مازلو قرار میگیرند، به دنبال این نیازها، نیازهای احساسی پیچیدهتری مطرح میشوند که دربرگیرنده همان نیازهای اجتماعی است و سرانجام در رأس هرم، نیازهای انتزاعیتر از قبیل خودشکوفایی یا به عبارتی نیازهای شخصی قرار میگیرد.
۱٫ نیازهای فیزیولوژیکی
۲٫ اطمینان
۳٫ پذیرش اجتماعی
۴٫ تقدیر و درک
۵٫ خود شکوفایی
زمانی که نیازهای سطح اول برآورده شدند، آنگاه افراد توجهشان را به سطح بعدی نیازها معطوف میدارند. بنابراین این سلسلهمراتب بر اساس اولویتهایی دنبال میشود و با توسعه استانداردهای زندگی نیز تغییر مییابد. در کشورهای توسعهیافته، غذا چیزی بیش از یک اغذیه صرف بوده و کار نیز چیزی بیش از راهی برای کسب درآمد آنهم جهت ادامه حیات میباشد. با این وجود همه افراد نهایتاً به رأس هرم نمیرسند، لذا گفته میشود هرچه به سطوح بالاتر نزدیک شویم افراد کمتری میتوانند به آن دست یابند.
درگذشته به هرم مازلو فقط بهعنوان ابزاری برای کمک به درک هرچه بیشتر انگیزش در مصرفکنندگان نگریسته میشد، چراکه در این هرم به میزان قابلتوجهی به وظایف بازاریابی اشاره شده است. اخیراً مشکلات فراوان و پرهزینهای در استخدام و متعاقب آن نگهداری و حفظ کارکنان مناسب به چشم میخورد، که البته همین امر باعث شده تا نیاز به سرمایهگذاری سریع بر روی آنچه افراد را جلب کرده و برمیانگیزاند، بیشازپیش احساس شود.
درنتیجه هرم مازلو بهعنوان ابزار مهمی جهت دستیابی به فهم هرچه بهتر نیروهای روانی اثرگذار بر انگیزش کارکنان به شمار میآید. جذب و نگهداری اغلب مستلزم آن است که بتوانیم برای آنها شرایط کاری جذاب و یا مجموعهای از پاداشهای مناسب را فراهم آوریم.
” تن هاو ” در سال ۲۰۰۰ دو مفهوم مهمی را که میتواند در این زمینه مفید واقع شوند را ارائه کرده، این دو مفهوم عبارتاند از:
مجموعه لازمالاجرا: دربرگیرنده کلیه عوامل درون یک شرکت است که نقش بسزایی در علاقهمند کردن و برانگیختن کارکنان به عهده دارند.
آمیخته انگیزش: یک ترکیب ویژه از عناصر است که به توصیف نوع به خصوصی از کارکنان میپردازد.
بهطورکلی در سطوح مختلف این هرم میتوان بهگونهای تمام نیازهای کارکنان را جستوجو کرد. باوجوداینکه هر فرد، خواه زن باشد یا مرد دارای مجموعه گستردهای از نیازها است، میتوان افراد را برحسب نیازهای همگون و مشابهشان در دل طبقات این هرم جای داد. با دستهبندی نیازها و ایجاد یک مجموعه لازمالاجرا که قادر است نیازها را با یکدیگر مرتبط سازد و میتوان بهگونهای کارآمد این الزام را تقویت کرد.
امروزه علیرغم جهانیشدن، هنوز اختلافات فرهنگی زیادی در دنیا به چشم میخورد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که سلسلهمراتب هرم نیازهای مازلو تا حد زیادی بر اساس ارزشها و هنجارهای آمریکایی و اروپای غربی پایهریزی شده است، لذا تفاوتهای فرهنگی در آن لحاظ نگردیده، برای مثال در آسیا اهمیت نیازهای اجتماعی بسیار بیشتر از نیازهای شخصی است. سلسلهمراتب نیازها بهعنوان ابزاری باارزش و کارآمد در راستای درک آنچه افراد را برمیانگیزاند، به شمار میآید.